مقاربة النص اللغوي في الأدب العربي الحديث: تحليل القصة القصيرة "أرخص ليالي"

المؤلفون

DOI:

https://doi.org/10.35516/hum.v52i3.6295

الكلمات المفتاحية:

لسانيات النص، منطق، الأدب العربي، قصة قصيرة، يوسف إدريس

الملخص

الأهداف: إن علم اللغة النصي، هو أحد المجالات العلمية الحديثة التي تبحث فيما إذا كانت مجموعة من الجمل هي نص حقيقي أم لا، ويكشف عن بعض المعايير في هذا الصدد. ويهدف هذا البحث إلى المساهمة في تحليل القصة والتحليل البنيوي العميق للقصص من خلال التحليل اللغوي للنص.

المنهجية: تم في هذه الدراسة استخدام المنهج الوصفي التحليلي، وتم تقييم قصة "أرخص الليالي" ليوسف إدريس، التي تحتل مكانة مهمة في الأدب العربي الحديث، في سياق بنية واسعة النطاق. العناوين الفرعية التي تساعد على فهم هذا الهيكل والكشف عنه؛ تم فحص البنية العميقة للنص وكيفية إنشاء هذه البنية تحت هذه العناوين: الوظيفة، العنوان، الموضوع، الكلمات الرئيسة، جملة الفكرة الرئيسة، مخطط المحتوى، محددات تغيير الموضوع، الأسلوب، الملخص، الجملة الختامية والموضوع (الفكرة).

النتائج: ونتيجة للتحليل لوحظ أن السرد متماسك داخليا ويؤسس لاتصال متسلسل وسلس بين الجمل. لقد أنشأ المؤلف علاقات تماسك في القصة القصيرة بشكل هادف، ونجح في نقل الرسالة المقصودة ضمن إطار التماسك هذا.

الخلاصة: ويعتقد أن هذه الدراسة توفر وجهة نظر مختلفة حول تحليلات النصوص من هذا النوع وتسلط الضوء على الأبحاث المستقبلية في هذا المجال.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

Aksan, D. (1993). Şiir Dili Ve Türk Şiir Dili. Ankara: Be-Ta Basım Yayım.

Aydın, İ. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’nın ‘duygular’ temasında yer alan okuma metinlerine metindilbilimsel bir yaklaşım. Turkish Studies, 7(3), 381-407.

Beaugrande, R.A., & Dressler, W.U. (1981). Introduction to Text Linguistics. London and New York: Longman.

Buhayra, S. H. (1997). ‘Ilmu’l-lügati’l-nâs, el-mefâhîm ve’l-itticâhât. Kahire: Dâr Nûber.

Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. (2nd ed.). London: Sage.

Chomsky, N. (1957). Syntactic Structures. USA: The Hague: Mouton.

El-Curcânî, A.K. (2004). Delâ’ilu’l-İ‘câz. El-Kâhire: Mektebetu’l-Hâncî.

Çilek, E.& Daş, F.(2021). Ġassân Kenefânî’nin el-Kamîsu’l-Mesrûḳ (Çalıntı Gömlek) adlı öyküsü üzerine bir inceleme. Turkish Studies-Language, 16(4), 2239-2250.

Dijk, T. A. (1980). Text and Context, Explorations in the Semantics and Pragmatics of Discourse. London: Longman.

Dijk, T. A., & Kintsch, W. (1983). Strategies of Discourse Comprehension. London: Academic Press.

Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi-Uygulamalı Bir Yaklaşım. Ankara: Anı Yayıncılık.

Erden, A. (2010). Kısa Öykü Ve Dilbilimsel Eleştiri. Ankara: Bizim Büro Yayınları.

Günay, V. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.

Halliday, M., & Hassan, R. (1985). Cohesion in English. New York: Longman Group.

Hengirmen, M. (1999). Dilbilgisi Ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yayınları.

İdrîs, Y. (2019). Arkhas Layâlî. Kahire: Hindawi.

Keçik, İ. (1993). İlkokul 2. Ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Hatırlama ve Özet Metinlerde Uygulanan Büyük Ölçekli Yapı Kuralları. Dilbilim Araştırmaları. Hitit Yayınevi, s.89-97.

Özkan, B. (2004). Metindilbilimsel Bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” Adlı Öyküsünde Metindilbilimsel Bağdaşıklık Görünümler”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 167-184.

Şenöz-Ayata, C. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual.

Şeref, İ, Karagöz, B., & Koç Ardıç, İ. (2019). Türkçe Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerinin Metinsellik Özellikleri: Lao Tzu’nun ‘Acele Karar Vermeyin’ Öyküsü Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 92-104.

Torusdağ, G. (2013). Metindilbilime Genel Bir Bakış ve Metindilbilimsel Bir Çözümleme Örneği Olarak Ömer Seyfettin’in ‘İlk Cinayet’i. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 42-84.

Torusdağ, G., & Aydın, İ. (2021). Metindilbilim Ve Örnek Metin Çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi.

Tosun, İ. (2014). Sait Faik'in "Sinağrit Baba" Adlı Öyküsüne Metin Dilbilimsel Bir Yaklaşım. Turkish Studies (Electronic), 9(3), 1451-1465.

Yakıcı, A., Doğan, M.C., Yelok, V.S., & Yücel, M. (2012). Yazılı anlatım. Ankara: Yargı.

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

التنزيلات

منشور

2025-02-02

كيفية الاقتباس

ÇİLEK, E., ÇİLEK, Z., & DAŞ, F. (2025). مقاربة النص اللغوي في الأدب العربي الحديث: تحليل القصة القصيرة "أرخص ليالي". دراسات: العلوم الإنسانية والاجتماعية, 52(3), 6295. https://doi.org/10.35516/hum.v52i3.6295

إصدار

القسم

اللغة العربية وآدابها
##plugins.generic.dates.received## 2023-12-05
##plugins.generic.dates.accepted## 2024-03-25
##plugins.generic.dates.published## 2025-02-02