تطْبيقات في كتاب عِلل الحديث لابن أبي حاتِم الرّازي: (المسألة السّابعة والتّسعون " لاَيُنَجِّسُ الماءَ إِلاَّ مَا غَلَبَ عَلَيْهِ طَعْمُهُ وَلَوْنُهُ") أنموذجاً
DOI:
https://doi.org/10.35516/law.v49i2.1511الكلمات المفتاحية:
تطبيقات، علل، بن أبي حاتم، نجاسة الماءالملخص
الأهداف: تهدف هذه الدّراسة إلى الكشف عن أهمية الممارسة النّقدية، وبيان منهجية التّعليل في المسألة السّابعة والتّسعون، في كتاب العلل، مع تحديد العلة والموضوع الفقهي، والمقارنة بين الخطة التّعليلية التي سلكها ابن أبي حاتم وغيره من النقاد الذين تناولوا المسألة نفسها.
المنهجية: اتبعت هذه الدّراسة منهج المحدثين في التّعليل في الاستقراء والتحليل والاستنباط.
النتائج: ومن أهمّ النّتائج التي توصلت إليها الدراسة؛ دقة المنهج التعليلي عند النّقاد الأوائل حتى كادوا يتفقون على العلّة، وأهمية الممارسة التعليلية التي تقوم على جمع أقوال النقاد ودراسة الحديث، وكشفت الدّراسة عن جهة العلة؛ وهي تعارض الوصل والإرسال بسبب ضعف الراوي الذي وصل، وأوضحت الدراسة الخطّة التعليلية التي سلكها أبو حاتم، حيث أعل الحديث من جهة إسناده من خلال جمع الطرق لتبيّن الخطأ، وتابعه أكثر النقاد على ذلك، واختلف معه ابن عدي وغيره في تحديد جهة العلة؛ وأن العلة أثرت في المتن، حيث أن المتون الصحيحة جاءت تخالف هذا الحديث؛ فانتقل العلماء للاستدلال بغيره.
التّوصيات: أوصت الدراسة بضرورة استمرار الدراسات النقدية التطبيقية لممارسة المنهجية الصحيحة في النقد
التنزيلات
المراجع
Al-Ajli, A. (1405 AH). TarikhAlthiqat. (1st Ed.). Alsudia: Dar Al-Baz.
Al-Asbahani, A. (1405 AH). Al-Dha’fa’. (1st Ed.). Casablanca: House of Culture.
Al-Asfari, K. (1993AH). Al-Tabaqat. (1st Ed.). Beirut: Dar Al-Fikr.
Al-Asqalani, A. (1326 AH). Tahdheeb Al-Tahdheeb. (1st Ed.). India: Nizamiyah Encyclopedia Press.
Al-Asqalani, A. (1986 AD). Taqreeb Al-Tahdheeb. (1st Ed.). Syria: Dar Al-Rasheed.
Al-Basri, M. (1416 AH). Aljuz' Almutamim Iitabaqat Aibn Saed. (n. d.). Taif: Al-Siddiq Library.
Al-Basri, M. (1990 AD). Al-Tabaqat Al-Kubra. (1st Ed.). Beirut: Dar Al- Kutub Al-Ilmiyya.
Al-Basti, M. (1393 AH). Al-Thiqat. (1st Ed.). Hyderabad: The Ministry of Education.
Al-Basti, M. (1396 AH). Al-Majruhayn min Almuhdithin Waldueafa' Walmatrukin. (1st Ed.). Aleppo: Dar Al-Wa’i.
Al-Bayhaqi, A. (1412 AH). Maerifat alsunan waluathar. (1st Ed.). Damascus: Dar Qutaiba.
Al-Bayhaqi, A. (2003 AD). Al-Sunan Al-Kubra. (3rd Ed.). Beirut: Dar Al- Kutub Al-Ilmiyya.
Al-Bukhari, M. (1397 AH). Altaarikh Al'awsat. (1st Ed.). Cairo: Dar Al-Wa’i.
Al-Bukhari, M. (n. d.). Altarlike Alkabir. (n. ed.). Hyderabad: Ottoman Encyclopedia.
Al-Daraqutni, A (2004 AD). Al-Sunan. (1st Ed.). Beirut: Al-Resala Foundation.
Al-Daraqutni, A. (1404AH). Aldueafa' Walmatrukun. (n. ed.). Madinah: The Islamic University.
Al-Daraqutni, A. (1427 AH.). Aleilal Alwaridat Fi Al'ahadith Alnabawia. (1st Ed.). Dammam: Ibn al-Jawzi's house.
Al-Jarjani, M. (1997 AD). Alkamil Fi Dueafa' Alrijal. (1st Ed.). Beirut: Scientific Books.
Al-Juzjani, I. (n. d.). 'Ahwal Alrijal. (n. ed.). Pakistan: an academic hadith.
Al-Manawi, A. (1988 AD). Al-Tayseer Bisharh Aljamie Alsaghir. (3rd Ed.). Riyadh: Imam Al-Shafi’i Library.
Al-Mazi, Y. (1980 AD). Tahdhib Alkamal Fi 'Asma' Alrijal. (1st Ed.). Beirut: Al-Resala Foundation.
Al-Mosali, A. (1984 AD). Musnad Abi Yala. (1st Ed.). Damascus: Dar Al-Mamoun Heritage.
Al-Mubarakfuri, M. (n. d.). Tuhfat Al-Ahwadhi Bisharh Jamie Altirmidhii. (n. ed.). Beirut: Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya.
Al-Nawawi, Y. (n. d.). Al-Majmoo’ Sharh Al-Muhaddhab. (n. ed.). Dar Al-Fikr.
Al-Qazwini, M. (1953AD). Sunan. (1st Ed.). Cairo: House of Revival of Arabic Books.
Al-Qurtubi, Y. (1992 AD). Aliastieab Fi Maerifat Al'ashab. (1st Ed.). Beirut: Dar Al-Jeel.
Al-Razi, A. (1952 AD). Al-Jarh Wa Al-Ta’deel. (1st Ed.). Hyderabad Deccan: Edition of the Ottoman Encyclopedia Council.
Al-Razi, A. (2006 AD). Eilal Alhadith. (1st Ed.). Riyadh: Al-Humaidhi Press.
Al-Sanani, A. (2015 AD). Al-Musannaf. (1st Ed.). Cairo: Dar Al-Tassel.
Al-Shafi’i, M. (1990 AD). Aikhtilaf Alhadith. (n. ed.). Beirut: Dar Al-Maarifa.
Al-Shawkani, M. (1993 AD). Neil Al-Awtar. (1st Ed.). Egypt: Dar Al Hadith.
Al-Sindi, M. (n. d.). Hashiat Alsindii Ealaa Sunan Abn Majahi(kifayat Alhajat Fi Sharh Sunan Abn Maja). (n. ed.). Beirut: Dar Al-Jeel.
Al-Tabarani, S. (1994 AD). Almuejam Alkabir. (1st Ed.). Cairo: Ibn Taymiyyah Library.
Al-Tabarani, S. (1995 AD). Almuejam Al'awsat. (1st Ed.). Cairo: Dar Al-Haramain.
Al-Thewy, A. (1994 AD). Sharh Maeani Alathar. (1st ed). Beirut: Alam Al Kutub.
Al-Tirmidhi, M. (1998 AD). Aljamie Alkabir (Sunan Al-Tirmidhi). (n. ed.). Beirut: Dar Al-Gharb Al-Islami.
Al-Zayla’i, A. (1997 AD). Nusb Alraayat Li'ahadith Alhidaya. (1st Ed.). Beirut: Al-Resala.
An-Nasa’i, A. (1396 AH). Aldueafa' Walmatrukun. (1st Ed.). Aleppo: Dar Al-Wa’i.
Ibn Abd al-Hadi, M. (2003 AD). Taeliqat Eealaa Aleilal liabn 'abi hatim. (1st ed). Riyadh: Adwa’ al-Salaf.
Ibn Al-Mulqen, O. (2004 AD). Albadr Almunir Fi Takhrij Al'ahadith Wal'athar Alwaqieat Fi Alsharh Alkabir.. (1st Ed.). Riyadh: Dar Al-Hijrah for Publishing and Distribution.
Ibn Makula, A. (1990 AD). Al'iikmal Fi Rafe Alairtiab Ean Almutalaf Walmukhtalif Fi Al'asma' Walkunaa Wal'ansab. (1st Ed.). Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyya.
Ibn Rahwayh, I. (1991 AD). Musnad. (1st Ed.). Madina: Al-Iman Library.


