التصرف بمال الزكاة، وأثره على انقطاع الحول (دراسة فقهية تطبيقية)

المؤلفون

  • محمد الطوالبة قسم الفقه وأصوله، كلية الشريعة، الجامعة الأردنية، الأردن.

الكلمات المفتاحية:

الحول، انقطاع، فرار، تصرف، مبادلة، نصاب، فسخ

الملخص

تناول هذه البحث أثر التصرف بمال الزكاة بالبيع أو المبادلة، وما يتصل به من فسخ العقود أو ردها بالخيار أو العيب في انقطاع حول الزكاة، وعنى بجمعها ودراستها دراسة فقهية مقارنة، بما يسهم في إبراز واقعية وشمول فقه الزكاة، وعناية الشريعة بالمكلفين بها، وعرض للمسائل المختلف في أثرها في انقطاع الحول. اعتمدت الدراسة المنهج الاستقرائي من خلال تتبع المسائل الفقهية المتعلقة بالعوارض التي قد يكون لها أثر في الحول، وبيان أحكامها. كما اعتمدت المنهج الاستنباطي عن طريق النظر في أقوال الفقهاء، وأدلتهم، ومناقشتها، والترجيح بينها، وتطبيق أقوالهم على المسائل المشابهة و المنهج المقارن؛ من خلال الموازنة بين الأقوال الفقهية. وتوصل إلى أن اختلاف الفقهاء في مسائل انقطاع الحول في الزكاة راجع إلى ما يؤثر في الملك، أو يخل في النماء، ورجح انقطاع الحول بإبدال المال بغير جنسه، وبالتصرف بالمال بما يزيل الملك، حتى لو بقصد الفرار من الزكاة، وبنقص النصاب في أثنائه إلا أن يكون النقص لحاجة تنمية المال كالتجارة.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

Aalkasani, A. (1986). Bidayie alsanayie fi tartib alsharayie. (2nd ed.). Dar alkutub aleilmiat.

Abn almalqinu, S. (1989). Khulasat albadr almunyr. (1st ed.). Maktabat alrashid.

Abn bazizat, Abd. (2010). Rawdat almustabin fi sharah kitab altalqini. (1st ed.). dar hizm.

Abn bital, A. (2003). Sharah sahih albikhari. (2nd ed.). Riyadh, Saudi Arabia: Dar alnshr.

Abn faris, A. (1986). Mjml allighati. (2nd ed.). Beirut: muasasat alrisalat.

Abn habib, S. (1988). Alqamus alfuqhi lughat waistilaha. (2nd ed.). Damascus, Syria: dar alfakur.

Abn hizm, A. (n.d). Almuhlaa bialathari. Beirut: dar alfikr.

Abn jizy, M. (n.d). Alqawanin alfaqhiat.

Abu eubayd, Q. (n.d). Kitab al'amwali. Beirut: dar alfukr.

Al'albaniu, M. (1985). Iiirwa alghalil fi takhrij 'ahadith manar alsabil. (2nd ed.). Beirut: almaktab al'iislamii.

Al-Anini, E., & Al-Gananeem, K. (2019). The Impact of the Commodity Recession on the Necessity of Contract in Islamic Jurisprudence. Dirasat: Shari’a and Law Sciences, 46 (2). Retreived from: https://archives.ju.edu.jo/index.php/law/article/view/100828

Al'ansariu, Z. (1997). Munhaj altullab fi faqih al'imam alshaafieii radia allah eanhu. (1st ed.). Beirut: dar alkutub aleilmiat.

Al'azdi, M. (1987). Jamhirat allighat. (1st ed.). Beirut : dar aleilm lilmalayin.

Albaghwi, H. (1997). Altahdhib fi faqih al'imam alshaafieii. (1st ed.). Dar alkutub aleilmiat.

Albahuti, M. (n.d). Kashaf alqunae ean matn al'iiqnaei. Dar alkutub aleilmiat.

Albindanyji, Y. (1976). Altaqfiat fi allighat. Baghdad: mutbieat aleani.

Aleini, M. (2000). Albinayat sharah alhdayt. (1st ed.). Beirut, Lebanon: dar alkutub aleilmiat.

Alfarahidi, Abd. (n.d). Kitab aleayn. Dar wamaktabat alhilal.

Al'imam malik, M. (2004). Almawtai. (1st ed.). UAE: muasasat zayid bin sultan al nahyan lil'aemal alkhayriat wal'iinsaniat 'abu zabi.

Aljamlu, S. (n.d). Fatawhat alwahhab bitawdih sharah manhaj altullab almaeruf bihashiat aljamal ealaa manhaj altalabi. Dar alfakr.

Aljawini, Abd. (2007). Nihayat almatlab fi dirayat almadhahibi. (1st ed.). Dar almunahaj.

Aljindiu, Kh. (2008). Altawdih fi sharah almukhtasir alfareii l alhajibi. (1st ed.). Markaz najibwih lilmakhtuatat wakhidmat alturath.

Alkufwi, A. (n.d). Alkuliyaat muejam fi almustalahat walfuruq allaghwiati. Beirut: muasasat alrisalat.

Allakhami, E. (2011). Altabsiratu. Qatar: Wizarat al'awqaf walshuwuwn al'iislamiat.

Almanawi, Z. (1990). Altawqif ealaa muhmaat altaearifi. Cairo: ealam alkutub.

Almarghinaniu, E. (n.d). Alhadayat fi sharah bidayat. Lebanon: dar 'iihya' alturath alearabii.

Almawrdi, A. (1999). Alhawi alkabir fi faqih mudhhib al'imam alshaafieii wahu sharah mukhtasir almiznii. (1st ed.). Beirut, Lebanon: dar alkutub aleilmiat.

Alnoaeri, A. (2018). Provisions of Transferring Charity and its Relation to Legitimate Policy. Dirasat: Shari’a and Law Sciences, 45(4), Supplement (3). Retreived from: https://archives.ju.edu.jo/index.php/law/article/view/14211

Alnuwawi, M. (1991). Rawdat altaalibayn waeumdat almuftayni. (3rd ed.). Beirut: almaktab al'iislami.

Alnuwi, M. (n.d). Almajmue sharah almuhadhab. Dar alfikr.

Alqadi, Abd. (1999). Al'iishraf ealaa nakt masayil alkhalafi.(1st ed.). Dar hazm.

Alqaduriu, A. (2006). Altajridu. Cairo : dar alsalam .

Alqarafi, Sh. (1994). Aldhakhayrat. (1st ed.). Beirut : Dar algharb al'iislamiat.

Alqizwiniu, Abd. (n.d). Sunan majih. dar 'iihya' alkutub alearabiat faysal eisaa alb alhalbi.

Alramliu, Sh. (1984). Nihayat almuhtaj 'iilaa sharh almunhaji. Beirut: dar alfikr.

Alrrafiei, Abd. (1997). Aleaziz sharah alwajiz almaeruf bialsharah alkabiri. (1st ed.).: dar alkutub aleilmiatu.

Alruwyani, Abd. (2009). Bahr almudhhab. (1st ed.). Dar alkutub aleilmia.

Alsharbini, Sh. (1994). Maghni almuhtaj 'iilaa maerifat maeani 'alfaz almunhaj. (1st ed.). Dar alkutub aleilmiat.

Alshaybani, Abd. (n.d). Al'asl almaeruf bialmbswt. Karatshi: 'iidarat alquran waleulum al'iislamiat.

Alshayrazi, I. (n.d). Almuhadhab fi faqih al'imam alshaafieii. Dar alkutub aleilmiat.

Alshshafiei, Abd. (1980). Almusnidu Beirut : dar alkutub aleilmiati.

Alsirkhasay, M. (1993). Almabsoot. Beirut: dar almaerifat.

Alzarkashiu, Abd. (1985). Almanthur fi alqawaeid alfaqhiati. (2nd ed.). Wizarat al'awqaf alkuaytiat.

Alzarkashiu, Sh. (1993). Sharah alzarkishi. (1st ed.). dar aleabaykan.

Alzurqa, M. (1998). Almudakhil alfaqhii aleam fi thawbih aljadiadi. (1st ed.). Damascus: dar alqalmi. https://www.muslim-library.com/dl/books/ar5681.pdf.

Ashubir, M. (n.d). tahul almal alzakawiu 'iilaa mal akhar qabl alhawl wa'atharih ealaa wujub alzakati. Almuktabat al'iislamiat al'iiliktruniat alshaamilat.

Ibn mflh, I. (1997). Almubdie fi sharah almaqniei. (1st ed.). Beirut, Lebanon : dar alkutub aleilmiatu.

Ibn njim,Z. (n.d). Albahr alrrayiq sharah kanz aldaqayiq. (2nd ed.). Egypt : dar alkitab al'iislami.

Ibn qadamata, M. (n.d). Almaghni, maktabat alqahirat.

Ibn qadamatu, M. (1994). Alkafi fi faqih al'imam 'ahmad. (1st ed.). Dar alkutub aleilmiat.

Ibn rashida, M. (2004). Bidayat almujtahad wanihayat almuqtasad. Cairo: dar alhadith .

Ibn rujb, Z. (n.d). Alqawaeid. dar alkutub aleilmiat.

Shubir, M. (2007). Almueamalat almaliat almueasirat fi alfaqih al'iislami. (6th ed.). Dar alnafayis.

التنزيلات

منشور

2021-03-01

كيفية الاقتباس

الطوالبة M. . (2021). التصرف بمال الزكاة، وأثره على انقطاع الحول (دراسة فقهية تطبيقية). دراسات: علوم الشريعة و القانون, 48(1), 127–143. استرجع في من https://dsr.ju.edu.jo/djournals/index.php/Law/article/view/2991

إصدار

القسم

Articles