أحكام الأرحام الصناعية دراسة تأصيلية فقهية
DOI:
https://doi.org/10.35516/law.v52i1.7758الكلمات المفتاحية:
الرحم، الرحم الصناعي، الإباحة، التحريمالملخص
الأهداف: تهدف هذه الدراسة لبيان مفهوم الرحم، وتركبيه، ووظائفه الفسيولوجية. ثم توضيح مفهوم الرحم الصناعي، ونشأته، والأسباب التي تدعو إلى استخدامه. ثم بيان التكييف الشرعي لاستخدام الأرحام الصناعية لوضع الأجنة المولودين مبكرا، والبويضات الملقحة في أولى أطوار نموها بناء على السبب الداعي له؛ فالأرحام الصناعية من المسائل الطبية المستجدة التي تحتاج إلى بيان رأي الشرع فيها.
المنهجية: تعتمد الدراسة على المنهج الوصفي القائم على الاستقراء وتتبع الجزئيات التي لها صلة بالموضوع من خلال الكتب والبحوث والمقالات في المجلات والصحف. وتحليل النصوص الشرعية من أجل التوصل إلى حكم في المسائل النازلة من خلال الرجوع الى الاجتهادات والآراء الفقهية والبناء عليها. فهذه الدراسة جاءت من أجل معالجة مسائل معاصرة، يدور حولها النقاش، ويكثر عنها السؤال من أهل الاختصاص الطبي تتعلق بإمكانية الإفادة مما توصل إليه العلم من تقنيات وآليات تساعد على الحمل والإنجاب.
النتائج: توصلت الدراسة إلى وجوب استخدام الأرحام الصناعية لوضع الأجنة المولودون مبكرا من أجل إنقاذ حياتهم من الهلاك. وأن استخدام الأرحام الصناعية لوضع البويضة الملقحة لا يمكن القول بإباحة مطلقا، ولا بمنعه مطلقا، فالحكم الشرعي لاستخدامه يبنى على الباعث الذي دعا إلى ذلك. فيجوز استخدامه، ولكن وفق ضوابط وشروط.
الخلاصة: توصي الدراسة بتزويد الأطباء الذين يستخدمون الأرحام الصناعية بالأحكام الفقهية والمبادئ الأخلاقية في هذا الشأن عن طريق عقد مؤتمرات وورشات طبية فقهية لها علاقة في الموضوع. وكذلك سن قوانين ترتب عقوبات على كل من يتعامل بهذه المسائل بصورة تنافي الأخلاق والآداب الشرعية.
التنزيلات
المراجع
Abn almubardi, J. (1411). aldur alnaqiu fi sharh 'alfaz alkharqi.(1st ed). alsueudiati: dar almujtamaei.
Abn hunbul, A. (1421). musnad al'iimam aihmad alhunbul.(1st ed). al'urduni: muasasat alrisalati.
Abn majata, M. sunan abn majih.(1st ed). alqahirata: dar 'iihya' alkutub alearabiati.
Abn manzurin, M. (1414). lisan alearibi.(1st ed). bayrut: dar alsaadir.
Abn qaym, M. (1423). 'iielam almawqiein ean rabi alealamin.(1st ed). eaman: dar abn aljuzi.
Abu albasalu, E. (2000). eamaliaat hifz al'ajinat walkhalaya altanasuliat wa'ahkamuha alshareiati. majalat 'abhath alyarmuk silsilat aleulum al'iinsaniat waliajtimaeiati. 4(16), sa20-30.
Abu alsafa, M. (1977). altashrie al'iislamiu salih liltatbiq fi kuli zaman wamakanin.(1st ed). alsaeudiat: aljamieat al'iislamiati.
'Abu dawud, S. (1430), sunan 'abi dawd.(1st ed). lubnan: almaktabat aleasriati.
Abu muhamad, E. (1414). qawaeid al'ahkam fi masalih al'anam.(1st ed). bayrut: dar alkutub aleilmiati.
Al'albani, M. (1998). sahih wadaeif sunan 'abi dawd.(1st ed). masra: maktabat almaearifi.
Al'albani, M. sahih aljamie alsaghir waziadatuhu. (1st ed). almaktab al'iislamii.
Al'armawi, S. (1416). nihayat alwusul fi dirayat al'usuli.(1st ed). makat almukaramati: almaktabat altijariati.
Albari, M. (1412). aleilaj altabiy. makat almukaramati: majalat almujmae alfiqhii al'iislamii.
Albukhari, M. (1422). sahih albukhari.(1st ed), bayrut: dar tawq alnajati.
Alealuji, S. (1435). ealm wazayif al'aeda'i.(1st ed) dimashqa: dar alfikri.
Aleasqalani, A. (1379). fath albari sharh sahih albukhari.(1st ed). alqahirata: dar almaerifati.
Alhamud, M. (2005). ealm al'ajinat altabiy.(1st ed).
Alhaythami, N. (1414). majmae alzawayid wamanbae alfawayidi.(1st ed). alsueudiatu: maktabat alqudsi.
Alhisni, M. (1418). alqawaeidu.(1st ed). alsaeudiatu: maktabat alrushdi.
Alhusayni, A. (2004). mawsueat al'amrad altanasuliat walbuliat waljildiati. (1st ed). aaman: dar 'usamat lilnashr waltawziei.
Alkashnawi, H. 'ashal almadariki" sharh 'iirshad alsaalik fi madhhab 'iimam al'ayimat malk.(1st ed). dimashqa: dar alfikri.
Alkhadimi, N. (1412h). eilm almaqasid alshareia .(1st ed). alsueudiatu: maktabat aleibkan.
Alkhaliqata, S. (2019). 'iineash alkhadij dirasat fiqhiat tasiliati .(1st ed). alsaeudiati: jamieat al'amam muhamad bin sueud al'iislamiati.
Alkhatiba, A. (2001), mawsueat jism al'iinsan alshaamilati. (1st ed). lubnan: maktabat lubnan.
Alnamlatu, E. (1420). aljamie limasayil 'usul alfiqh watatbiqatiha ealaa almadhhab alraajihi.(1st ed). alsaeudiati: maktabat alrushdi.
Alqazwini, A. (1399). maqayis allughati.(1st ed). dimashqa: dar alfikri.
Alrashidi, A. (2019). aliamtinae ean aneash altifl alkhiriyj walmaswuwliat almutaratibat ealayhi.(1st ed). alsaeudiati: jamieat al'iimam muhamad bin saeud.
Alsabki, T. (1411). al'ashbah walnazayiri.(1st ed). bayrut: dar alkutub aleilmiati.
Alsaeidan, W. (2021). talqih al'afham alealiat bisharh alqawaeid alfiqhiati.(1st ed). masra: dar alluwluati.
Alsafadii, E. (2016), fisyulujiaa jism al'iinsani.(1st ed). eaman: dar alyazudii lileilmiat lilnashr waltawziei.
Alshanqiti, M. (2001). sharh zad almustaqnaea.(1st ed).
Alshanqiti, M. (1428). sharh almustaqnae fi akhtisar almuqanaei.(1st ed).
Altabarani, S. (1415). almuejam alkabiru.(1st ed). alqahiratu: maktabat abn taymiatin.
Altayar, E. (1432). alfiqh almisaru.(1st ed). alrayad: madar alwatan lilnashri.
Alyamani, N. (1420). shams aleulum wadawa' kalam alearab min alklumi.(1st ed). bayrut: dar alfikr almueasiri.
Ashaqi, A. (1418). almubdie fi sharh almuqanaei.(1st ed). bayrut: dar alkutub aleilmiati.
Bilhaji, A. (1430). almabadi alshareiat walqanuniat wal'akhlaqiat alati tahkum eamaliat altalqih alsinaeii, jidat, majalat alqadayiyati, (6), sa300-3120.
Bushi, Y. (2020). madaa mashrueiat altajarib altibiyat aleilmiat ealaa al'ajinat almujahadat fi alfiqh al'iislamii walqanun alwadei. majalat kuliyat alqanun alkuaytiat alealamiati, 30(8), sa607-646.
Dirbas, A. (1428). jism al'iinsani.(1st ed). eaman: dar albidayati.
Eabdallah, M. (1412). aleilaj altabi. majalat almujamae alfiqhii al'iislamii. aleadad (7).
Elizabeth, C. (2022). Artificial womb technology and the choice to gestate exutero: is partial eceogenesisi the business of the criminal law. Medical Law Review. 28.
Elizabeth, C. (2022). abortion & artificial wombs : would artificial womb technology legally empower non-gestating genetic progenitors to participate in decisions about now to terminate pregnancy in England and wale. Journal of Law and the Bisciences.
Eumra, A. (1429). muejam allughat alearabiat almueasirati.(1st ed). alrayad: ealim alkutub.
Fuaadu, H. (2018). wathiqat 'akhlaqiaat albahth aleilmii.(1st ed). kuliyat altab. jamieat tanta.
Hajuja, I. (1427). kayf yaemal hadha jism al'iinsan wa'amraduhu.(1st ed). alsueudiatu: maktabat aleabikan.
Husami, Z. (2018). dalil eilaj ta'akhur alhamli.(1st ed).
Indri, H. (2023). Legal Protection For Born Babies From The Ectolife Program. Journal of Indonesia Law & Policy Review, 4(3).
Kanean, A. (2000). almawsueat altibiyat alfiqhiatu.(1st ed). eaman: dar alnafayisi.
Leasqalani, A. (1416). altalkhis alhabir fi takhrij 'ahadith alraafiei alkabiri.(1st ed). alqahirati: muasasat qurtibat.
Mahmud, S. (1444). alrahim alsinaeiu min manzur shareay. majalat albuhuth alfiqhiat walqanuniati. 34(39), 2399-2490.
Marhaba, A. (1429). albunuk altibiyat albashariat wa'ahkamuha alfiqhiatu.(1st ed). eaman: dar abn aljuzi.
Mark, D. (2020). Antheny johnson and disk oepkes. fetal therapy scientific basis and critical appraisal of clinical benefits. university printing house Cambridge, 20
Mustafaa, A. (2004). almuejam alwasiti. alqahirata: dar aldaewati.
Nam, Y., & Haghshenas, B. (2023). A critical review of the recent concept of artificial mechanical uterus design in relation to the maternal microbiome: An Update to past researches. Journal of Reproductive Immunology, 156.
Partridge, E., & Davey, M. (2017). An EXTrauterine environment for neonatal development: EXTENDING fetal physiology beyond the womb. Seminars in Fetal and Neonatal Medicine, 22, 404-409
Raghba, A. (2017). alsaratanat alnisayiyatu. (1st ed). alkuaytu: markaz taerib aleulum alsihiyati.
Salamatu, Z. (1996). 'atfal al'anabib bayn aleilm walsharieati.(1st ed). bayrut: dar alearabiati.
Saliha, E. (1429). eilm al'ajanat alwasfii almuqarani. .(1st ed). alsueudiatu: maktabat almalik fahd alwataniati.
Satukli, K. (2009). muejam albiulujia almusawiri.(ma. shuman). 1993.
Shah, N., & Mychaliska B. (2023).The new frontier in ECLS: Artificial placenta and artificial womb for premature infants. Seminars in Pediatric Surgery, 32.
Shams aldiyn, M. (1403). altaqrir waltahbir.(1st ed). bayrut: dar alkutub aleilmiati.
Smithi, N. (1434). alhamli.(1st ed). alsaeudiatu: almajalat alearabiatu.
Suhayb, E. (2014). aljamie alsahih lilsunan walmasanidi.(1st ed).
Zalaykhata, E. (2006). ealm aljanin altibiyi.(1st ed). dimashqa: maktabat dar talasi.
Zayn aleabidin, M. (1410h). altawqif ealaa muhimaat altaearifi. (1st ed). alqahirata: dar alkitabi..
التنزيلات
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2025 دراسات: علوم الشريعة و القانون

هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
##plugins.generic.dates.accepted## 2024-07-11
##plugins.generic.dates.published## 2025-01-01

