الصورة الشعريّة ومصادرها الفعليّة من منظور فينومينولوجي: مقاربة نظرية وتطبيقات على نصوص لمحمود درويش

المؤلفون

  • Ali bin Qasim AlKalbani قسم اللغة العربيّة وآدابها، كليّة الآداب والعلوم الاجتماعيّة، جامعة السلطان قابوس، مسقط، سلطنة عمان. https://orcid.org/0009-0005-8506-1738

DOI:

https://doi.org/10.35516/hum.v50i4.5761

الكلمات المفتاحية:

مصادر، الصورة، الشعريّة، الفينومينولوجيا

الملخص

الأهداف: يهدف هذا البحث إلى تقديم مقاربة علميّة جديدة لمفهوم الصورة الشعريّة ولعمليّة حدوثها ولمصادرها الفعليّة وعن علاقتها بالقارئ.

المنهجية: يعتمد البحث على نظرية التلقّي عند‹إيزر› وأصولها الفينومينولوجيّة لدراسة الصورة باعتبارها ظاهرة أدبيّة ناتجة عن التفاعل بين القارئ والنص.

النتائج: وجد البحث أن الوجود الفعلي لظاهرة الصورة ينتج من تأثير النص وتأثّر القارئ، ولهذا فإن الصور لا تظهر جاهزة في النص المطبوع كما لا تنتج من خيال القارئ وحده بل تعتمد على التفاعل بين النص والقارئ.

ووصل البحث إلى أن مصادر الصورة متغيرة وليست ثابتة وتنقسم إلى ما يتعلّق بكل قارئ على حدة من مثل الخيال والميول والثقافة، وإلى ما يتعلّق بكل نص على حدة وهي الرصيد النصي والفراغات والتصوّرات المعطّلة والشواغر النصيّة.

التوصيات: يوصي البحث بالتخلّي عن تصنيفات الصورة التي تعني أنها مكتملة وجاهزة في العبارة، في حين أن عمليّة التصوّر لا تبدأ إلا بعد تفاعل القارئ مع الإشارات النصيّة. ويوصي بالنظر إلى أن الوجود الفعلي للصورة يتغيّر بتغيّر ظروف القراءة ومستوى التفاعل بين النص والقرّاء المحتملين واستجابتهم. ويوصي البحث بالاكتفاء بالمصادر الفعليّة للصورة التي تظهر في كل مرّة أثناء ممارسة القراءة.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

Albatal, E. (1983). Alsuwrat fi alshier alearabii hataa akhar alqarn althaalith alhijriu, bayrut, dar al'andilis.

Albustaniu, S. (1986). Alsuwrat alsheryt fi alkitabat alfaniyat. Beirut: Dar alfikr allubnani.

Aleashmawii, M. (1994). Qadaya alnaqd al'adabii alqadim walhadith. (1st ed.). Beirut: Dar alshuruq.

Alfaryawi, E. (2008). Martin haydjar <>. Beirut: Dar Nashr alfarabi.

Aljahiz, E. (1969). Alhayawan. Beirut: Dar 'iihya' alturath alearabii.

Aljirjanii, Abd. (1994). Dalayil al'iiejaz. Cairo: Maktabat alkhanji.

Almazni, I. (n.d). Hisad alhashim. (3rd ed.). Dar alshuruq.

Alqatu, Abd. (1978). Yajeal alwijdani fi alshier alearabii almueasir. Beirut: Dar alnahdat alerby.

Alqrtajnny, H. (1966). Minhaj albulagha' wasiraj al'udaba'. Tunisia: dar alkutub alshrqy.

Alshaayib, A. (n.d.). Usul alnaqd al'adabii. (7th ed.). Cairo: Maktabat alnahdat almsry.

Alskkaky, Y. (1983). Miftah aleulum. Beirut: Dar alkutub aleilmiati.

Alwali, M. (1990). Alsuwrat alsheryt fi alkhitab albalaghii walnaqdii. Beirut: Almarkaz althaqafia alearabia.

Badawi, M. (n.d). Kulirdj. Cairo: Dar almaearifi.

Darwish, M. (1999). Diwan sarir algharibat. Beirut: Dar riad alrys lilkutub walnashri.

Darwish, M. (2010). Diwan Mahmud Darwish. (1st ed.). Beirut: Dar aleawdati.

Ebbas, E. (1987). Fanu alshier. Amman: Dar alshuruq.

Eisar, W. (1978). Qanun alqira'at. London, Mariland: Matbaeat jamieat junz hubkinz.

Essaf, S. (1982). Alsuwrat alshieriat wanaqruha fi 'iibdae 'abi nwas. Beirut: Almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawziei.

Fishar, A. (1971). Qism altarjamat. Cairo: Alhayyat almisriat almisriat aleammt liltaalif walnashri.

Harland, R. (1999). Alnazariat al'adabiat min 'aflatun 'iilaa bart. London: Matbaeat makmilan almahdudati.

Harland, R. (1999). Literary Theory from Plato to Barthes. London, Macmillan Press LTD.

Hulb, R. (2000). Nazariat altalaqiy muqadimatan naqdiatan. Cairo: Nashr almaktabat al'akadimiati.

Husaril, E. (2007). Fikrat alfinuminulujya. (1st ed.). Beirut: Nashr almunazamat alearabiat liltarjamati.

Iser, W. (1978). The Act of Reading. London, Maryland: Johns Hopkins University Press.

Ismaeil, E. (1972). Alshier alearabiu almueasir qadayah wazawahiruh alfnnyt . Beirut: Dar aleawdati.

Nafie, Abd. (1983). Alsuwrat fi shaear bshshar bn bard. Amman: Dar alfikr lilnashr waltawziei.

Nasif, M. (n.d). Alsuwrat aladbyt. Beirut: Dar al'andilis.

Qasim. E. (1988). Altaswir alshieriu. Kuwait: aktabat alfalah.

Ray, W. (1987). Almaenaa al'adabiu. Baghdad: Dar almamuni

التنزيلات

منشور

2023-07-30

كيفية الاقتباس

AlKalbani, A. bin Q. . (2023). الصورة الشعريّة ومصادرها الفعليّة من منظور فينومينولوجي: مقاربة نظرية وتطبيقات على نصوص لمحمود درويش. دراسات: العلوم الإنسانية والاجتماعية, 50(4), 600–611. https://doi.org/10.35516/hum.v50i4.5761

إصدار

القسم

أبحاث